ایران در آستانه تجزیه ای دیگر

آرمان جاویدان - 15 آذرماه 1396

از سال 1971 ترسایی که محمدرضا پهلوی با برگزاری همه پرسی نمایشی در خاک ایران و در بحرین همداستانی کرد ، تاکنون ایران تجزیه نشده بود ، اما اینک بوی آن می آید که تجزیه ای دیگر در کار است. بر پایه حقوق دانش بین الملل پس از تجزیه شوروی و افزایش کشورهایی در سواحل دریای کاسپین ، هیچگونه تغییری در وضعیت حقوقی این دریا ایجاد نکرده و جمهوری های استقلال یافته جانشین شوروی پیشین هستند و می بایست به مفاد پیمان های 1921 و 1941 میان ایران و شوروی پایبند باشند. حق 50% درصدی ایران ، آشکارا در پیمان های 1921 و 1941 گنجانده شده است ، ولو اینکه در این سالها ایران نخواسته یا نتوانسته باشد از این حقوق استفاده نماید. بنابراین عدم استفاده ایران از این حقوق در گذشته توجیه و دلیلی برای عدم وجود این حقوق برای ایران نیست و در نگر گرفتن ، دستینه کردن و پذیرفتن هر چیزی بجز حق 50% ایران بر دریای کاسپین در حکم تجزیه آشکار و دوباره ایران است.

بنا به گزارش روز چهارشنبه ۱۵ آذر خبرگزاری «تاس» روسیه ، وزیر خارجه گفته است که پیش‌نویس رژیم حقوقی دریای کاسپین قرار است در نشست سال آینده رؤسای‌جمهوری کشورهای ساحلی کاسپین دستینه شود.  سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه می‌گوید که پنج کشور ساحلی دریای کاپسین بر سر همه پرسمان های کلیدی تعیین رژیم حقوقی این دریا به همداستانی رسیده‌اند. وی پس از دیدار با وزیران خارجه کشورهای ساحلی کاسپین گفت که پیش‌نویس رژیم حقوقی دریای کاپسین «تقریبا آماده» است و قرار است با تکمیل آن ، در نشست سال آینده رؤسای‌جمهوری کشورهای ساحلی کاسپین در قزاقستان دستینه شود.

روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، ایران و آذربایجان کشورهای ساحلی دریاچه کاسپین هستند که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ بارها درباره رژیم حقوقی دریاچه کاسپین گفتگوکرده‌اند، اما تاکنون تنها روسیه، قزاقستان و آذربایجان، میان خود به همداستانی های دو سویه و سه سویه رسیده و کف دریا را میان خود بخش کرده‌اند. محمدجواد ظریف نیز پس از بازگشت از مسکو از نتایج این نشست ابراز خرسندی کرد و به گزارش خبرگزاری ایرنا ، گفته است «موضوعات اصلی دستور کار نشست را به طور اصولی تعیین کردیم. تا اجلاس سران کاسپین در قزاقستان فرصت داریم متن کنوانسیون رژیم حقوقی دریاچه کاسپین را دقیق تنظیم کنیم». هیچکدام از وزیران خارجه کشورهای ساحلی دریاچه کاسپین دقیقا نگفته اند که کدام پرسمان ها در نشست روز سه‌شنبه گره گشایی شده است ، ولی پیشتر روسیه، آذربایجان و قزاقستان مایل بودند که مرزهای دریایی کشورهای دریاچه کاسپین بر اساس خط منصف (شکل و طول سواحل) تعیین شود. ترکمنستان نیز طی سال‌های گذشته به این فرمول متمایل بود ، اما ایران مخالف این نحوه مرزبندی بود، چرا که سهم این کشور به حدود ۱۳ درصد از کل دریا می‌رسید، اما سهم ترکمنستان و قزاقستان هر کدام بیشتر از ۲۰ درصد و سهم روسیه و آذربایجان هر کدام حدود ۱۹ درصد می‌شد. نکته شگفت انگیز و ناراحت کننده اینکه موضع مقامات ایران پس از فروپاشی شوروی از ۵۰ درصد تا ۲۰ درصد دریاچه کاسپین کاهش یافت که خود جای پرسش و نگرانی بسیار دارد و اکنون دانسته نیست ایران چه موضعی درباره چگونگی محاسبه مرزهای دریایی در نشست سران خواهد داشت که موجب خشنودی کشورهای ساحلی کاسپین گردیده است.

با پروا به آنچه گذشته است گمانه و خطر بسیار هست که دولت ایران با پذیرش حقی کمتر از 50% ، بار دیگر موجب تجزیه ایران را فراهم نماید.

برگرفته از کانال @armanjavidan در تلگرام