صادقی ، علی اشرف

سرچشمه : یغما سال بیست و هفتم اردیبهشت ۱۳۵۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۰۸)

در شماره دهم ‏سال بیست و ششم مجله یغما ،  برگه 8-586 گفتاری از آقای‏ جمشید سروشیار زیر عنوان «ده،دهی،دهید،دهاد،دهاده» چاپ شده است که‏ نویسنده در آن ضمن توضیح معنی این واژه ها چنین اظهارنظر کرده که ‏[این چند واژه...با( dahik )پهلوی که بمعنی آسیب ، آزار ، تاراج و ویرانی است همریشه‏ می‏باشد و شاید این همه با ( dah ) بمعنی گزیدن که در واژه (اژی دهاک) یا «اژدها» آمده نیز بی‏ارتباط نباشد].در دنباله این گفتار، گفتاری از آقای دکتر محسن‏ ابو القاسمی در مجله سخن (بیست و سوم 2، برگه 6-154) به چاپ رسیده که مؤلف‏ در آن نگر سروشیار را مبنی بر مرتبط بودن ده ، دهی...با «دهیک» و اژی دهاک‏ مردود دانسته و در این‏باره به مقاله‏ای که هـ.و.بیلی در جلد ششم مجله  BSOS (32-1930)نوشته استناد کرده است. وی سپس نوشته است که صورت‏های ده، دهی...از گویش‏های خاوری ایران-که«زدن»را با فعلی از ریشه da «دا» به‏ چم «بریدن» بیان می‏کند-وارد فارسی شده است.

در این که در زبان‏های هندی و ایرانی یک ریشه «دا» به چم بریدن و قطع کردن وجود دارد و برخی واژه ها هند و ایرانی-منجمله داس و دهره در فارسی-از این ریشه گرفته شده دودلی نیست . اما اینکه واژه های فارسی ده،دهی... که به معنی زدن بریدن به زدن و کشتن از نگر دانش معنی‏شناسی بسختی توجیه‏ پذیر است.